Oa Khoát Đài được biết như người kế vị thành công của Thành Cát Tư Hãn. Dưới sự cai trị của ông, đế chế Mông Cổ tiếp tục xâm chiếm các quốc gia khác và mở rộng lãnh thổ. Hãy cùng chúng tôi khám phá thêm về cuộc đời của vị khả hãn tài ba này qua bài viết dưới đây.
Tiểu sử Oa Khoát Đài
Oa Khoát Đài (Ögedei) sinh năm 1186 và mất năm 1241. Ông là Khả Hãn của đế quốc Mông Cổ nối nghiệp Thành Cát Tư Hãn. Trong thời gian trị vì, ông đã tiếp tục các chiến dịch dang dở của Thành Cát Tư Hãn chinh phục những quốc gia khác và góp phần mở rộng lãnh thổ Mông Cổ.
 |
| Tranh chân dung Oa Khoát Đài |
Trước khi kế vị, Oa Khoát Đài đã lãnh đạo một cánh quân Mông Cổ tấn công nước Khwarezm, tiến đánh sang tận châu Âu. Sau khi lên ngôi, Oa Khoát Đài tiếp tục chỉ huy quân đội hoàn toàn tiêu diệt nước Kim. Ngoài ra, ông cũng là người hạ lệnh cho quân đội Mông Cổ đánh Cao Ly, một số nước châu Âu, Ấn Độ và một số vùng lãnh thổ khác.
Oa Khoát Đài không chỉ là một nhà chinh phục mà còn là một nhà quản lý tài ba. Ông đã thiết lập một hệ thống quản lý và pháp luật cho đế chế. Trong đó, hệ thống bưu chính yam được Oa Khoát Đài mở rộng để đảm bảo sự liên lạc và kiểm soát hiệu quả trong toàn bộ đế chế. Ngoài ra, ông cũng thiết lập hệ thống thuế, tiền giấy hỗ trợ cho kinh tế và tài chính cho các cuộc chiến.
Vào năm 1241, Oa Khoát Đài qua đời khi đang tham gia một bữa tiệc tại Châu Âu. Sau khi ông qua đời, con trai ông là Quý Do kế thừa ngôi vị Khả Hãn.
Gia đình và xuất thân
Oa Khoát Đài sinh năm 1186, là con trai thứ ba của Thiết Mộc Chân và người vợ chính thất Bột Nhi Thiếp, thuộc thị tộc Bột Nhi Chỉ Cân. Cha của ông sau này đã trở thành Khả Hãn tức Thành Cát Tư Hãn (vua của người Mông Cổ). Bên cạnh đó, mẹ của ông được Thành Cát Tư Hãn vô cùng yêu thương Bà đã đóng góp vào việc giáo dục, nuôi dưỡng Oa Khoát Đài. Mặc dù Thành Cát Tư Hãn có rât nhiều vợ. Tuy nhiên, chỉ các con trai của ông và Bột Nhi Thiếp mới có quyền thừa kế ngôi vị Khả Hãn.
Từ nhỏ, ông đã được giáo dục văn hóa, tham gia các hoạt động truyền thống Mông Cổ đã giúp học hỏi kỹ năng chiến đấu. Hơn nữa, Oa Khoát Đài thể hiện tài năng quân sự nên được phụ vương Thành Cát hết sức yêu thương. Ngoài ra, ông còn có các anh em gồm: anh cả Truật Xích, anh ba Sát Hợp Đài và em trai Đà Lôi.
Cũng giống như tất cả các thành viên hoàng thất Mông Cổ, Oa Khoát Đài có rất nhiều vợ. Trong đó, có khoảng 60 người vợ được lịch sử ghi lại. Vợ cả của Oa Khoát Đài là Boraqchin nhưng họ không có con với nhau. Trong số các bà vợ, Bột Lạt Cáp Chân (Töregene Khatun) nổi tiếng nhất và có tầm ảnh hưởng nhất. Con trai của họ là Quý Do sẽ là người thừa kế ngôi vị Khả Hãn tiếp nối Oa Khoát Đài.
Đặc biệt, theo tục lệ của người Mông Cổ, Oa Khoát Đài được thừa kế kể các người vợ lẽ của cha sau khi cha qua đời. Vì vậy, một số bà vợ lẽ của ông cũng từng là vợ lẽ của Thành Cát Tư Hãn.
Sự nghiệp
Giai đoạn bắt đầu sự nghiệp
Trong giai đoạn này, Oa Khoát Đài đi theo cha chinh chiến nhiều nơi. Trong một trận chiến, đội quân do Thiết Mộc Chân lãnh đạo đã thua trận trước đạo quân của Trác Mộc Hợp. Sau đó, Oa Khoát Đài bị thương nặng và mất tích.
Năm 1206, sau khi cha của ông lên ngôi Khả Hãn, Oa Khoát Đài được cha trao tặng tước hiệu, phân chia lãnh thổ để cai quản. Tháng 11 năm 1211, ông tham gia vào cuộc chiến Mông Cổ với nhà Kim và lập được nhiều chiến công.
Từ năm 1219 đến năm 1223, ông cùng với các anh em của mình tham gia vào cuộc chiến giữa Mông Cổ và Khwarezm. Ông đã công phá thành công thành phố Ghazni, Urganch. Sau khi đế quốc Khwarezm bị Mông Cổ đánh bại, Oa Khoát Đài tiếp tục lãnh đạo một cánh quân tiến sang châu Âu. Tại đây, ông dã giành chiến thắng trước các công quốc Nga-Kiev. Tuy nhiên, đạo quân Mông Cổ này đã rút về nước.
>> Xem bài viết chi tiết đế quốc Mông Cổ.
Lên ngôi Khả Hãn
Sau khi trở về nước, vào năm 1226, Oa Khoát Đài tham gia vào chiến dịch của quân Mông Cổ chống lại nước Kim. Đến năm 1227, Thành Cát Tư Hãn đột ngột qua đời. Từ năm 1227 đến 1229, Đà Lôi tạm thời nhiếp chính nắm quyền đế quốc Mông Cổ. Đến năm 1229, sau khi hội nghị kurultai được tổ chức, Oa Khoát Đài chính thức lên ngôi Khả Hãn theo như di nguyện của Thành Cát Tư Hãn.
Trị vì
Sau khi lên ngôi, Oa Khoát Đài tiếp tục thực hiện di nguyện đánh chiếm nước Kim của Thành Cát Tư Hãn. Sau nhiều chiến dịch, vào năm 1234, nước Kim chính thức bị Mông Cổ tiêu diệt. Trong năm 1232, ông đã hạ lệnh cho một đạo quân Mông Cổ tấn công Georgia và Armenia. Đạo quân này chỉ rút lui khi người dân đồng ý cống nạp cho Mông Cổ.
Vào năm 1231 đến 1232, quân Mông Cổ 2 lần tấn công Cao Ly buộc quốc gia này phải khuất phục. Từ năm 1235, quân đội Mông Cổ do các con trai của Oa Khoát Đài lãnh đạo nhiều lần xâm phạm Nam Tống nhưng bị đẩy lùi.
Ngoài ra, ở phía Tây, quân đội Mông Cổ dưới sự lãnh đạo của Bạt Đô đã thành công tiến quân vào châu Âu. Hungary và Ba Lan đều thua trận. Đến năm 1241, lãnh thổ đế quốc mở rộng đến sát biên giới Thánh Chế La Mã.
- Tài liệu tham khảo:
