Toyotomi Hideyoshi từ một kẻ hầu đã trở thành một trong 3 anh hùng thống nhất nước Nhật như thế nào? Chính sách cai trị của ông đã ảnh hưởng đến đất nước ra sao? Mời bạn đọc cùng chúng tôi theo dõi qua nội dung sau đây.
Gia đình và tuổi thơ
Toyotomi Hideyoshi sinh ngày 17 tháng 3 năm 1538 tại tỉnh Owari (ngày nay là phường Nakamura, thành phố Nagoya). Cha của ông là một nông dân được samurai thuê làm binh lính. Vì xuất thân thuộc tầng lớp cấp thấp trong xã hội nên ông không có họ, tên lúc nhỏ là Hiyoshi-maru (ý nghĩa: Tặng phẩm của mặt trời). Năm 7 tuổi, cha của Toyotomi Hideyoshi qua đời.
 |
| Chân dung Toyotomi Hideyoshi |
Sau này, Toyotomi Hideyoshi đã viết tự truyện về cuộc đời trắc trở của mình bắt đầu với giai đoạn từ năm 1577. Tuy nhiên, ông chia sẻ rất ít về tuổi thơ. Thời thơ ấu của ông đa phần được mô tả thông qua các truyền thuyết dân gian. Trong đó, ông đã được gửi đến một ngôi chủa. Tuy nhiên, ông đã từ bỏ cuộc sống tu hành và quyết định lên đường tìm kiếm những cuộc phiêu lưu. Lúc trẻ, ông đã từng phục vụ lãnh chúa Imagawa Yoshimoto với tư cách là người hầu của vị quan Matsushita Yukitsuna. Sau đó, ông đã bỏ trốn với số tiền mà vị quan này giao cho.
Buổi đầu sự nghiệp
Bắt đầu từ năm 1554, Toyotomi Hideyoshi đã trở thành người hầu của Oda Nobunaga. Có một giai thoại nổi tiếng kể rằng khi Nobunaga cởi dép, Hideyoshi đã giữ đôi dép lạnh trong ngực để giữ ấm cho ông chủ. Hideyoshi còn được giao nhiệm vụ quản lý nhà bếp của Lâu đài Kiyosu tại Nagoya.
Năm 1560, trong trận Okehazama, Nobunaga đã tiêu diệt Yoshimoto và Hideyoshi đã có công lớn trong chiến thắng này. Sau đó, vào năm 1561, Hideyoshi kết hôn với Nene là con gái nuôi của Nagakatsu Asano.
Trong cuộc chiến với Tatsuoki Saito năm 1564, Hideyoshi đã đạt được thắng lợi trước lãnh chúa Toshisada Tsubouchi. Năm 1566, theo một giai thoại, ông đã đóng góp vào việc xây dựng Lâu đài Sunomata Ichiya (Nhất Dạ Thành).
Năm 1564, Hideyoshi đã thuyết phục các lãnh chúa vùng Mino rời bỏ gia tộc Saito.
Cuộc chinh phục Yoshikage Asakura vào năm 1570 không hề dễ dàng. Khi đó, Azai Nagamasa đã phản bội và tấn công quân Oda Nobunaga từ phía sau, tạo nên thế tấn công gọng kìm. Tuy nhiên, nhờ có Hideyoshi, Katsumasa Ikeda và Mitsuhide Akechi, cuộc tấn công này đã bị bẻ gãy.
Sau trận Anegawa, Hideyoshi được bổ nhiệm làm người giữ lâu đài Yokoyama. Ông tiếp tục tham gia vào các trận chiến chống lại gia tộc Asai. Cuối cùng, vào năm 1573, Hideyoshi đã thành công trong việc lật đổ hai lãnh chúa của gia tộc Azai và Asakura. Nhờ vào những chiến công này, Hideyoshi đã trở thành chủ nhân của Nagahama, tỉnh Omi và cánh tay phải đắc lực của Oda Nobunaga.
Từ một người hầu bình thường, Hideyoshi leo lên nấc thang quyền lực khi trở thành chiến tướng tài ba của Oda Nobunaga.
>> Có lẽ bạn muốn biết thêm về lãnh chúa Oda Nobunaga.
Sau cái chết của Oda Nobunaga
Năm 1582, Oda Nobunaga và con trai là Nobutada bị Akechi Mitsuhide ám sát và qua đời. Hideyoshi đã đích thân đem quân tiêu diệt Akechi Mitsuhide trong trận Yamazaki. Trong hội nghị quyết định người kế thừa Nobunaga, Hideyoshi đã gạt qua ứng cử viên là Oda Nobutaka và ủng hộ người con còn nhỏ tuổi của Oda Nobutada là Oda Hidenobu.
Nhờ có được sự ủng hộ của hai trưởng lão Niwa Nagahide và Ikeda Tsuneoki, Hideyoshi đã đưa Hidenobu lên ngôi thừa kế. Từ đó, ông giành quyền kiểm soát gần như mọi hoạt động của gia tộc Oda.
Tuy nhiên, căng thẳng nhanh chóng leo thang giữa Hideyoshi và tướng quân Katsuie. Trong trận Shizugatake năm 1583, Hideyoshi đã tiêu diệt quân đội của Katsuie. Nhờ đó, quyền lực được tập trung vào tay Toyotomi Hideyoshi. Cùng năm đó, Hideyoshi bắt đầu xây dựng lâu đài Osaka tráng lệ.
Oda Nobukatsu là một người con trai khác của Oda Nobunaga đã bí mật liên minh với lãnh chúa hùng mạnh Tokugawa Ieyasu. Vì vậy, quân đội Hideyoshi và Ieyasu đụng độ nhau trong trận Komaki và Nagakute. Thế nhưng, một hiệp ước đã được ký kết để chấm dứt cuộc chiến của 2 gia tộc.
Thâu tóm quyền lực
Lúc này, gần như mọi quyền lực đã nằm trong tay Toyotomi Hideyoshi. Tuy nhiên, ông rất cần danh hiệu Shogun (chinh di đại tướng quân). Thế nhưng, thiên hoàng đã không chấp nhận ban cho ông danh hiệu này. Vì vậy, ông đã đề nghị shogun Ashikaga Yoshiaki nhận ông làm con nuôi nhưng tiếp tục bị từ chối.
Đến năm 1585, ông nhận lấy vị trí Nhiếp chính quan. Một năm sau, ông được triều đình ban cho họ Toyotomi. Những năm tiếp theo, ông bước vào giai đoạn đỉnh cao quyền lực, đem quân chinh phạt các gia tộc khác.
Ông vẫn giữ giao thương với phương Tây nhưng lại trục xuất những nhà truyền đạo Thiên chúa. Hideyoshi cũng đặt ra chính sách cấm nông dân sử dụng vũ khí. Trong trận bao vây lâu đài Odawara, ông tiêu diệt kẻ thù cuối cùng chống lại mình là gia tộc hậu Hojo.
Tháng 9 năm 1591, người con trai duy nhất của Hideyoshi qua đời khi mới 3 tuổi. Đến tháng 1 năm 1592. ông nhận cháu trai Hidetsugu làm con nuôi và người kế vị. Ông cũng từ bỏ chức vụ nhiếp chính quan và nhận chức vụ Nhiếp chính về hưu (taikō).
Qua đời
Những năm sau đó, sức khỏe của Toyotomi Hideyoshi ngày càng suy sụp. Tuy nhiên, ông vẫn huy động lực lượng để 2 lần tấn công bán đảo Triều Tiên. Tuy nhiên, 2 cuộc chiến này không mang lại lợi ích thực tế và bị đẩy lui bởi sự tham dự của quân đội Trung Hoa. Hơn nữa, chúng còn làm hao tổn sức mạnh của gia tộc Toyotomi.
Trước khi qua đời, ông đã thành lập hội đồng 5 nguyên lão Go-tairō để phò tá Hidetsugu. Tháng 9 năm 1598, Toyotomi Hideyoshi qua đời. Tuy nhiên, cái chết của ông được giữ bí mật đến tháng 10 nhằm yên ổn lòng quân sĩ đang chiến đấu ở bán đảo Triều Tiên.
Lăng mộ và đền thờ
Sau khi mất, Hideyoshi được sư thầy Mokujiki Ozo tổ chức lễ tang và chôn cất tại Amida-gamine (ngày nay là lăng Toyokuni ở Kyoto). Ông được thờ tại ngôi đền Toyokuni với tên gọi Toyokuni Daimyojin. Sau này, Tokugawa Ieyasu giành chiến thắng trước gia tộc Toyotomi đã lấy lại ngôi đền này.
Di sản và tầm ảnh hưởng
Toyotomi Hideyoshi đã tạo nên ảnh hưởng to lớn đến xã hội Nhật Bản. Chính ông đã đặt ra những cải cách về đẳng cấp giữa những nông dân và samurai. Trong thời chiến quốc Nhật Bản, việc samurai làm nông hay nông dân trở thành chiến binh samurai rất đỗi bình thường.
Tuy nhiên, Hideyoshi đã ban lệnh tịch thu vũ khí của nông dân và samurai bắt buộc phải đến sống tại lâu đài. Chính điều này đã định hình đẳng cấp xã hội nước Nhật trong 300 năm tiếp theo. Ngoài ra, ông đã có công bãi bỏ chế độ nô lệ, đo đạc đất đai và điều tra dân số. Ông rất hào phóng chi tiền cho nghệ thuật trà đạo. Từ đó, ông góp phần phổ biến nghệ thuật trà đạo trong tầng lớp thống trị.
