Sự kịch tính của trận Waterloo không chỉ ở chỗ quyết định số phận của anh hùng Napoleon Bonaparte mà còn ở chỗ kết quả của nó sẽ làm thay đổi bản đồ chính trị của cả châu Âu. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về bối cảnh lịch sử trước trận Waterloo, lực lượng tham gia, nguyên nhân và diễn biến, những câu chuyện nổi tiếng, kết quả và ý nghĩa của nó.
Bối cảnh lịch sử trước trận Waterloo
Trước khi chúng ta xem xét chi tiết về trận Waterloo, cần hiểu rõ bối cảnh lịch sử để có cái nhìn tổng quan về tình hình chính trị và quân sự tại thời điểm đó.
 |
| Tranh vẽ trận Waterloo |
Trước khi Napoleon Bonaparte bước lên sân khấu chính trị châu Âu, khu vực này đang trải qua cuộc khủng hoảng do cách mạng tư sản Pháp lật đổ chế độ phong kiến gây ra. Trong thời gian này, các quốc gia phong kiến châu Âu đã gây chiến với Pháp để ngăn chặn sự lan rộng của tư tưởng cách mạng tư sản.
Napoleon Bonaparte, một chỉ huy tài ba, anh hùng trong cách mạng Pháp đã đảo chính trở thành người lãnh đạo cao nhất của Pháp. Từ đó, thông qua các cuộc chiến tranh trên khắp châu Âu, ông đã thành công trong việc mở rộng lãnh thổ Pháp và đạt tới đỉnh cao quyền lực.
Các chỉ huy và lực lượng tham gia trận Waterloo
Trận Waterloo là trận đánh giữa quân đội của Napoleon và liên quân các nước châu Âu gồm Anh, Áo, Nga, Phổ (nay là nước Đức). Hãy cùng xem xét các chỉ huy và lực lượng quân sự tham gia vào trận đánh này.
Trong trận đánh, Napoleon Bonaparte đã điều động quân đội Pháp khoảng 72,000 người. Lực lượng này bao gồm các đơn vị lính bộ binh pháo binh, kỵ binh, và các đơn vị đặc biệt khác. Mục tiêu của Napoleon là đánh bại liên quân châu Âu để khôi phục lại vị thế chính trị của mình ở châu Âu.
Liên quân châu Âu được thành lập để chống lại sự lan rộng của quân đội Pháp và Napoleon Bonaparte. Các quốc gia tham gia liên minh này bao gồm: nước Anh dưới sự chỉ huy của Wellington, Nga do Tổng công tước Kutuzov chỉ huy và một số quốc gia khác. Mỗi quốc gia đều có lực lượng quân đội riêng, bao gồm cả lính bộ và kỵ binh.
Trong trận đánh, Liên quân châu Âu dưới sự chỉ huy của Công tước Wellington (Anh) và Thống chế Gebhard Leberecht von Blücher (Phổ) đã triển khai tổng cộng khoảng 118,000 binh sĩ. Lực lượng này bao gồm bộ binh, kỵ binh, và pháo binh từ nhiều quốc gia khác nhau như Anh, Áo, Nga và Phổ. Mục tiêu của liên quân là ngăn chặn sự trỗi dậy của Napoleon và đảm bảo sự ổn định của châu Âu.
>> Có thể bạn muốn biết thêm về Napoleon Bonaparte.
Nguyên nhân và diễn biến của trận Waterlo
Nguyên nhân
Sau khi trốn thoát lưu đày tại đảo Elba, Napoleon Bonaparte trở lại Pháp và giành quyền lãnh đao. Ông mong muốn tiếp tục chiếm lĩnh châu Âu nhưng trước mắt phải đối mặt với liên quân các nước châu Âu. Vì lẽ đó, vào ngày 18 tháng 6 năm 1815 tại Waterloo, Bỉ, trận đánh cuối cùng của Napoleon Bonaparte đã diễn ra.
Diễn biến
Trước trận đánh, một cơn mưa trút xuống, biến mặt đất thành những vũng bùn. Napoleon đã quyết định đợi đến buổi trưa mới bắt đầu tấn công.
 |
| Quang cảnh chiến trường Waterloo |
Giữa trưa, những tiếng súng nổ vang vọng trên đồng cỏ đánh dấu sự bắt đầu của một cuộc chiến ác liệt. Quân đội Pháp tiến lên như vũ bão, tấn công vào hàng ngũ quân đội liên quân châu Âu. Napoleon đã áp dụng chiến thuật tập trung lực lượng để cố gắng tiêu diệt lực lượng của từng quốc gia trong liên minh.
Tuy nhiên, quân đội liên quân châu Âu đã thiết lập đội hình chiến thuật phòng ngự chặt chẽ và tận dụng hiệu quả địa hình để chặn đứng cuộc tấn công của Napoleon. Vì lẽ đó, quân Pháp đã không thể giành chiến thắng nhanh chóng. Đến chiều, Napoleon phải đối mặt với tống số 50000 quân Phổ đến tham chiến.
Khi ánh hoàng hôn dần buông xuống, Michel Ney là chỉ huy của một cánh quân Pháp đã thành công đột phá vào đội hình trung tâm của liên quân châu Âu. Tuy nhiên, Napoleon lúc này đang bị quân Phổ tấn công nên không thể chi viện cho cánh quân này. Sau cùng, quân Pháp phải rút lui đánh dấu sự thất bại nặng nề của quân Pháp trong trận Waterloo.
Tại sao Napoleon thua trận Waterloo?
Những quyết định sáng suốt của các chỉ huy hàng đầu như Wellington và Blücher của liên quân châu Âu, đã ảnh hưởng đáng kể đến kết quả cuối cùng của trận đánh. Wellington đã đưa ra những quyết định thông minh ngăn chặn sự tiến công của quân Pháp. Trong khi đó, Blücher chỉ huy quân Phổ đã tiến hành phản công kịp thời vào thời điểm quyết định.
Ngoài ra, còn có một số nguyên nhân đến từ chính Napoleon đã dẫn đến kết quả thất bại của quân đội Pháp như sau:
Có một số nguồn cho rằng trạng thái sức khỏe của Napoleon đã ảnh hưởng đến quyết định của ông trong trận chiến.
Napoleon đã chờ đến giữa trưa mới ra lệnh tấn công nhằm đợi cho mặt đất khô ráo hơn Tuy nhiên, điều này đã tạo cơ hội cho quân Phổ di chuyển đến Waterloo và tham gia vào cuộc chiến vào cuối ngày.
Dù quân của Napoleon đã chiếm được một số vị trí chủ chốt nhưng những vị trí này đã không được hỗ trợ quân và không thể giữ vững.
Kết quả và ý nghĩa của trận Waterloo
Trận Waterloo kết thúc bằng thắng lợi cho liên minh châu Âu. Quân đội Pháp bị đánh lui, 40000 quân Pháp chết hoặc mất tích, 9000 quân bị bắt sống. Về quân đội liên quân thiệt hại 17000 binh lính hy sinh. Napoleon Bonaparte buộc phải từ bỏ quyền lãnh đạo và sau đó bị lưu đày đến đảo Saint Helena, nơi ông sống đến khi qua đời.
Trận Waterloo đánh dấu sự kết thúc của triều đại Napoleon và là một bước quan trọng trong việc thiết lập lại ổn định chính trị tại châu Â, mở ra một thời kỳ "Biedermeier" kéo dài từ năm 1815 đến năm 1848.
Những câu chuyện nổi tiếng về trận Waterloo
Vì Waterloo là một trận đánh quá nổi tiếng đến nỗi có vô số giai thoại, truyền thuyết nói về nó. Tuy nhiên, phần này chỉ được xem là dã sử hoặc truyền thuyết dân gian. Một số giai thoại phổ biến như sau:
Một truyền thuyết nổi tiếng liên quan đến trận Waterloo là về việc Napoléon Bonaparte bị mất một chiếc răng cửa trong trận đánh. Tuy nhiên, thông tin này không được xác nhận và không có bằng chứng vững chắc. Ngoài ra, còn có một truyền thuyết khác kể rằng Napoléon đã chọn đặt doanh trại tại La Belle Alliance vào ngày trước trận đánh. Tuy nhiên, họ đã bị người Anh ngăn chặn. Sau đó, tướng Wellington đã chọn Mont St. Jean làm trung tâm chiến dịch. Vì vậy, người Pháp gọi trận đánh này là "La Belle Alliance". Trong khi đó, người Anh đặt tên trận đánh theo thị trấn gần đó là Waterloo.
Đại tá Pierre Cambronne là một chỉ huy quân đội của Napoleon. Khi bị bắt, ông được cho đã thốt lên câu nói: "La Garde meurt, elle ne se rend pas!" (Tạm dịch: Người cận vệ có thể chết nhưng quyết không đầu hàng). Dù câu nói này đã được ghi lại trong lịch sử nước Pháp nhưng Pierre Cambronne lại không thừa nhận mình đã nói câu này.
Trận Waterloo đánh dấu sự kết thúc của triều đại Napoleon và có ý nghĩa quan trọng trong lịch sử châu Âu. Sự đối đầu giữa lực lượng của Napoleon Bonaparte và liên minh quân sự các nước châu Âu đã tạo ra một trận đánh kịch tính và khốc liệt. Những câu chuyện nổi tiếng và huyền thoại xung quanh trận Waterloo cũng làm nên sự hấp dẫn về sự kiện lịch sử đặc biệt này.
