Vào thời kỳ mà con người còn chìm đắm trong giáo điều, trào lưu triết học ánh sáng đã ra đời thức tỉnh cả nhân loại. Vậy, trào lưu triết ánh sáng là gì? Bối cảnh lịch sử, các tư tưởng chính, những triết gia tiêu biểu của trào lưu này sẽ được chúng tôi giới thiệu đến bạn đọc dưới đây.
Khái niệm trào lưu triết học Ánh Sáng
Trào lưu triết học Ánh Sáng hay trào lưu triết học Khai Sáng diễn ra trong thời kỳ Khai Sáng từ thế kỷ 17 đến thế kỷ 18. Sự ra đời của trào lưu này đã thách thức chống lại quan điểm giải thích thế giới truyền thống dựa trên tôn giáo, thần học hay các hiện tượng siêu nhiên.
Thay vào đó, các nhà khoa học, triết gia trên khắp Châu Âu đã nỗ lực sử dụng lý thuyết và phương pháp khoa học để tìm hiểu và giải thích thế giới xung quanh. Từ đó, đạt được mục tiêu thay đổi cách nhìn nhận của con người về thế giới và vị trí của chúng ta trong đó. Trào lưu triết học.Ánh Sáng đã đặt nền tảng cho sự phát triển của loài người trong nhiều lĩnh vực như khoa học, công nghệ, chính trị và xã hội.
VD: Cách mạng Pháp, cách mạng công nghiệp,...
Vậy, trào lưu triết học Ánh Sáng là gì? Trào lưu triết học ánh sáng là trào lưu triết học, khoa học ẩn chứa những tư tưởng mới mẻ, vượt khỏi tư tưởng cũ kỹ của thời đại đó.
Bối cảnh lịch sử
Trước khi trào lưu triết học Khai Sáng xuất hiện, châu Âu chìm đắm trong thời kỳ Phục Hưng. Trong đó, con người di dời sự chú ý từ thần thoại, tôn giáo sang việc khám phá khoa học, nghệ thuật và tư duy logic. Tuy nhiên,xã hội vẫn bị kiểm soát bởi Giáo hội và hoàng gia. Vì vậy, kiến thức bị hạn chế do các hệ thống tín ngưỡng và quan điểm truyền thống.
Triết học trước thời kỳ Khai Sáng chủ yếu dựa trên quan điểm thần học và siêu hình. Các tranh luận đều xoay quanh thần học và vũ trụ học. Tóm lại, thời kỳ này con người cố gắng trả lời những câu hỏi về mục đích cuối cùng và ý nghĩa của cuộc sống dựa trên quan điểm tôn giáo với các tư tưởng của những nhà triết học như Thomas Aquinas và Augustine of Hippo. Họ chứng minh các lý thuyết tôn giáo có sự lý giải hợp lý và logic.
Thế kỷ 17 chứng kiến sự xuất hiện của các nhà triết học như René Descartes, John Locke và Thomas Hobbes. Họ đã thách thức các quan niệm truyền thống và bắt đầu xây dựng những hệ thống tư tưởng mới dựa trên lý thuyết và thực nghiệm.
Những quan điểm của René Descartes về nhận thức và tự thân tồn tại: "Tôi nghĩ, vì thế tôi tồn tại" đã mở ra con đường mới cho triết học. Sau cùng, tất cả những tư tưởng tiến bộ đó đã phát triển thành triết học Khai Sáng.
Những triết gia Khai Sáng tiêu biểu
Voltaire (1694 - 1778) là nhà thơ, nhà biên kịch, nhà văn, nhà triết học và nhà lịch sử nổi tiếng, biểu tượng tiêu biểu của Trào lưu triết học Ánh Sáng ở Pháp. Ông đã dùng cả cuộc đời mình để bảo vệ quyền tự do tư tưởng, quyền tự do tín ngưỡng, chống lại những quy định xã hội và tôn giáo bất công.
Jean-Jacques Rousseau (1712 - 1778) là nhà triết học, nhà văn đã có những đóng góp đáng kể vào sự phát triển của trào lưu này trong lĩnh vực chính trị và giáo dục. Ông đã đề xuất những quan điểm đột phá về tự do, bình đẳng và quyền tự quyết trong các tác phẩm nổi tiếng như "Hợp Đồng Xã Hội" và "Emile". Jean-Jacques Rousseau cho rằng con người sinh ra với bản chất tốt lành nhưng xã hội và văn hóa đã thay đổi chúng ta.
Immanuel Kant (1724 - 1804) là một nhà triết học người Đức có ảnh hưởng lớn trong nhiều lĩnh vực triết học, từ nhận thức học đến đạo đức và thần học. Ông cho rằng hiểu biết của chúng ta về thế giới không chỉ dựa trên kinh nghiệm mà còn phụ thuộc vào cấu trúc trí tuệ. Ngoài ra, ông còn đề xuất "đạo đức quốc tế" là một hệ thống đạo đức dựa trên lý thuyết mà đòi hỏi con người phải tuân thủ.
Các lý thuyết triết học chính trong trào lưu Ánh Sáng
Trào lưu triết học Ánh Sáng \đã mở ra thời kỳ tư duy biện chứng, khoa học và quyền tự do tư tưởng. Trong thời kỳ này, một số lý thuyết triết học tiêu biểu gồm có:
Chủ nghĩa duy vật tự nhiên xuất phát từ quan niệm rằng mọi sự thật và hiện tượng đều có thể giải thích thông qua các nguyên tắc tự nhiên. Các nhà triết học tiêu biểu như John Locke và Thomas Hobbes đã đề xuất các lý thuyết duy vật. Họ nhấn mạnh vào sự quan trọng của thực nghiệm trong việc tìm hiểu thế giới.
Chủ nghĩa tự do là chủ nghĩa về quyền tự do cá nhân và tự do tư tưởng. Trong đó, nhà triết học John Locke là người tiên phong, đề ra việc bảo vệ quyền tự do, sở hữu và quyền lợi của con người.
Chủ nghĩa duy lý do René Descartes và các nhà triết học Ánh Sáng khác phát triển. Họ cho rằng con người có thể đạt được kiến thức chính xác thông qua suy luận lý thuyết.
Chủ nghĩa tiến bộ là quan điểm mà Voltaire và các nhà triết học Ánh Sáng khác đưa ra. Trong đó, chủ nghĩa này cho rằng xã hội con người có thể không ngừng cải thiện thông qua học hỏi và phát triển khoa học.
Đặc biệt, chủ nghĩa duy vật tự nhiên và chủ nghĩa duy lý đã mở đường cho sự phát triển của khoa học thực nghiệm,
Vai trò và ý nghĩa
Chính trị và xã hội
Các tư tưởng từ trào lưu triết học Ánh Sáng như quyền tự do, bình đẳng đã tạo nền tảng vững chắc cho cách mạng Pháp cuối thế kỷ 18. Cách mạng này đã đánh dấu sự kết thúc của chế độ phong kiến.
Các nhà triết học Ánh Sáng như John Locke và Jean-Jacques Rousseau đã đề xuất các lý thuyết về chính trị dân chủ, quyền tự do, quyền lợi và nguyên tắc phân chia quyền lực. Những điều này đã tạo thành nền tảng cho hầu hết các hệ thống chính trị dân chủ hiện đại.
Trào lưu Ánh Sáng đã góp phần thúc đẩy tư duy nghiên cứu khoa học và giáo dục. Các nhà triết học Khai Sáng như Immanuel Kant, Francis Bacon đã đề xuất rằng kiến thức nên dựa trên thực nghiệm, không nên chỉ dựa trên kinh nghiệm hay tôn giáo.
Triết học hiện đại
Trào lưu triết học Ánh Sáng đã phê phán sự thiên vị của quyền lực và tôn giáo trong việc hình thành kiến thức và định rõ quyền tự do tư duy và tự do tôn giáo. Từ đó thúc đẩy sự phát triển của triết học chính trị và triết học tôn giáo hiện đại.
Trào lưu triết học Ánh Sáng đã thúc đẩy việc sử dụng phương pháp khoa học trong triết học. Điều này đã tạo ra nền tảng cho triết học khoa học là một nhánh quan trọng của triết học hiện đại.
Như vậy, Họ Là Ai vừa gửi đến bạn những thông tin chi tiết về trào lưu triết học ánh sáng và vai trò đối với thế giới. Hy vọng bài viết này đã giúp bạn hiểu hơn về trào lưu này và hẹn gặp lại bạn trong những bài viết tiếp theo.
