Trong những năm tháng đầy biến động ở Việt Nam, Lưu Vĩnh Phúc là vị tướng đã tham chiến chống Pháp và gặp hái được nhiều chiến công. Thế nhưng, ông lại là người Trung Quốc xuất thân thổ phỉ. Cuộc đời và chiến công của vị tướng quân đặc biệt này sẽ được chúng tôi gửi đến bạn đọc qua bài viết sau đây.
Tiểu sử Lưu Vĩnh Phúc
Lưu Vĩnh Phúc (1837 - 1917), còn được gọi là Uyên Đình, là một tướng quân Trung Quốc cuối thời nhà Thanh. Ông tham gia khởi nghĩa Thái Bình Thiên Quốc trước khi lưu vong đến miền Bắc Việt Nam và trở thành thủ lĩnh của Quân Cờ Đen trong cuộc chiến Pháp-Thanh.
 |
| Chân dung Lưu Vĩnh Phúc |
Lưu Vĩnh Phúc đã tham gia nhiều trận đánh quan trọng như trận Cầu Giấy (1873), trận Cầu Giấy lần thứ hai (1883), trận Sơn Tây (1883), trận Hưng Hóa (1884), trận Tuyên Quang (1884),...
Dù vậy, sau hiệp ước Thiên Tân năm 1885, Đại Nam không còn là phiên thuộc của Trung Quốc. Thế nên, Lưu Vĩnh Phúc được lệnh quay về Trung Quốc kháng chiến chống Nhật. Sau khi trở về nước, nhà của Lưu Vĩnh Phúc từng được nhiều anh hùng Việt Nam ghé thăm như Trần Xuân Soạn, Phan Bội Châu, cụ Phan Châu Trinh và Nguyễn Thiện Thuật. Lưu Vĩnh Phúc cũng cố gắng hỗ trợ để người Việt chống lại sự xâm lược của Pháp. Về phần Nguyễn Thiện Thuật, những năm tháng lưu vong ông đều ở tại nhà của Lưu Vĩnh Phúc.
Cuộc đời của Lưu Vĩnh Phúc lắm đỗi ly kỳ. Con đường từ thổ phỉ trở thành tướng quân rồi anh hùng dân tộc của ông đáng để ta phải suy ngẫm.
Xuất thân
Lưu Vĩnh Phúc (劉永福/刘永福) sinh ngày 10 tháng 10 năm 1837 tại Khâm Châu, Quảng Đông (nay là Khâm Châu, Quảng Tây), Trung Quốc. Ông sinh ra trong một gia đình nghèo khó. Cha mẹ ông đều thất học và ông cũng chẳng bao giờ được học viết.
Sau khi bố mẹ và chú của ông qua đời vào năm 1853, Lưu Vĩnh Phúc buộc phải lang thang trên các con phố để tìm kiếm miếng cơm manh áo. Cuộc sống khắc nghiệt đã thúc đẩy ông quyết định gia nhập quân đội Thái Bình Thiên Quốc.
Thành lập quân Cờ Đen
Vào cuối năm 1853, Lưu Vĩnh Phúc trở thành tướng lĩnh của phe Ngô Vương, một nhóm tự xưng là quân đội Thái Bình Thiên Quốc. Ông tham gia cùng với Vương Sĩ Lâm và Hoàng Tư Nùng để cướp bóc ở nhiều nơi. Sau đó, ông gia nhập lại cùng với Ngô Côn, con trai và người kế vị Ngô Vương. Trong cuộc chiến cướp bóc ở phía bên kia biên giới Đại Nam.
Dẫn theo 200 đồng minh trung thành, Lưu Vĩnh Phúc sử dụng lá cờ màu đen làm biểu tượng cho quân đội của mình và đã vượt qua biên giới vào Đại Nam vào năm 1865. Quân Cờ Đen được thành lập dưới sự chỉ huy của ông.
Những chiến công
Lưu Vĩnh Phúc đã tuyển thêm quân từ các toán thổ phỉ và không gặp trở ngại khi di chuyển. Gần Sơn Tây, quân Cờ đen đã lập doanh trại với 500 người. Xung đột vũ trang xảy ra khi quân vũ trang hiện diện trong lãnh thổ của bộ tộc Mông miền núi. Quân Cờ đen đã phục kích và đánh bại thổ dân, cùng giết chết một thủ lĩnh của họ. Nhà Nguyễn đã ban cho Lưu Vĩnh Phúc chức vị Cửu phẩm bách hộ để tiếp tục công việc bình định vùng này.
 |
| Tranh vẽ quân cờ đen |
Năm 1869, quân Cờ đen phục kích và đánh tan quân Cờ vàng tại Lào Cai, sau đó truy quét quân Cờ Vàng của Hoàng Sùng Anh đến hang ổ tại Hà Giang. Quân nhà Nguyễn và quân Thanh của tướng Phùng Tử Tài đã phối hợp với quân Cờ đen, khiến quân Cờ Vàng phải rút lui khỏi căn cứ Hà Giang.
Tháng 11/1873, đại úy Francis Garnier đánh chiếm thành Hà Nội, gây ra xung đột giữa Pháp và triều đình nhà Nguyễn. Hoàng Tá Viêm triệu Lưu Vĩnh Phúc từ Hưng Hóa về Sơn Tây làm tiền phong chống Pháp. Ngày 21/12/1873, quân Cờ Đen giao chiến với quân Pháp do Garnier chỉ huy ở Hà Nội. Quân Pháp bị đẩy lui. Ngày 18/12/1873, Garnier dẫn quân truy kích Cờ Đen đến Cầu Giấy thì bị mai phục và giết chết. Sau chiến thắng này, Lưu Vĩnh Phúc được thăng làm Phó Lãnh binh. Ông được giao nhiệm vụ kiểm soát vùng sông Lô và sông Thao từ Tuyên Quang trở xuống.
Tháng 3/1882, Henri Rivière chiếm đóng Hải Phòng và tiến về Hà Nội. Ngày 24/4/1882, ông tấn công và chiếm thành Hà Nội. Hoàng Kế Viêm triệu Lưu Vĩnh Phúc về hội kiến nhưng Lưu Vĩnh Phúc đưa ra nhiều yêu sách về lương thực, tiền bạc và từ chối phối hợp tác chiến.
Tháng 2/1883, Rivière chiếm cảng Hồng Gai và mỏ than. Ngày 28/2/1883, ông tấn công và chiếm thành Nam Định..Tháng 4/1883, sứ giả nhà Thanh thuyết phục Lưu Vĩnh Phúc quay lại đánh Pháp. Ngày 19/5/1883 tại Cầu Giấy, quân Cờ Đen phục kích và giết chết Henri Rivière. Đây là chiến công lớn nhất của Lưu Vĩnh Phúc trong những năm dẫn dắt quân đội tham chiến ở Việt Nam.
Những năm cuối đời
Sau khi Hiệp ước Thiên Tân kết thúc, quân cờ đen bị giải tán và Lưu Vĩnh Phúc phải trở về Trung Quốc. Quân Cờ Đen một số trở thành thổ phỉ, một số đầu hàng Pháp. Ở Trung Quốc, ông tiếp tục chiến đấu chống Nhật cho đến khi qua đời. Trong giai đoạn này, Lưu Vĩnh Phúc chỉ huy quân đội kháng Nhật. Hoàng Phi Hồng cũng là một trong những cấp dưới nổi tiếng dưới quyền Lưu Vĩnh Phúc.
Năm 1894, chiến tranh Trung-Nhật nổ ra, Lưu Vĩnh Phúc được cử làm Tổng binh Đài Loan. Đến năm 1895, sau khi nhà Thanh nhượng Đài Loan cho Nhật, người Đài Loan kháng chiến, thành lập nước Cộng hòa Đài Loan Dân chủ. Lưu Vĩnh Phúc được tin tưởng giữ chức Đại tướng quân kiên trì chống Nhật ở Đài Nam. Lúc này, tổng thống Đài Loan đã bỏ trốn vào đại lục. Vì vậy, nhân dân Đài Loan tôn ông lên làm Tổng Thống của Đài Loan dân chủ. Dù vậy, Lưu Vĩnh Phúc khiêm tốn không nhận. Tháng 11/1895, Lưu Vĩnh Phúc phải cải trang trốn thoát khỏi Đài Loan trước sức tấn công dữ dội của quân Nhật.
Sau khi thoát khỏi nguy hiểm, Lưu Vĩnh Phúc được bổ nhiệm làm lãnh đạo quân tại Quảng Đông và giữ chức Tổng trưởng Dân đoàn Quảng Đông sau Cách mạng Tân Hợi. Ông là một trong những người lãnh đạo kiên cường chống lại sự áp bức của chính quyền Nhật Bản. Tuy nhiên, ông đột ngột mắc bệnh và qua đời vào tháng 1 năm 1917. Lưu Vĩnh Phúc có công lớn trong việc chống Pháp xâm lược Việt Nam và chống Nhật xâm lược Đài Loan. Vì lẽ đó, ông được tôn vinh là anh hùng dân tộc Trung Hoa. Tuy nhiên, quân Cờ Đen dưới quyền ông cũng gây nhiều tội ác với người dân Việt Nam.
Như vậy, Họ Là Ai vừa gửi đến bạn đọc tiểu sử nhân vật lịch sử Lưu Vĩnh Phúc. Đây là vị tướng quân vô cùng đặc biệt trong lịch sử Việt Nam và Trung Quốc. Hãy tiếp tục ủng hộ chúng tôi bằng cách theo dõi các bài viết lịch sử tiếp theo.
