Trong truyền thuyết cổ xưa của vùng đất Lưỡng Hà, câu chuyện về Gilgamesh đã thu hút khán giả say mê trong hàng nghìn năm. Hãy cùng chúng tôi khám phá câu chuyện huyền thoại về Gilgamesh qua bài viết sau đây.
Tiểu sử Gilgamesh
 |
| Tượng vua Gilgamesh |
Gilgamesh, vị anh hùng nổi tiếng trong sử thi Gilgamesh, được cho là một nhân vật lịch sử từng cai trị thành phố Uruk trong vùng Lưỡng Hà cổ đại vào khoảng 2800 - 2500 trước Công Nguyên. Mặc dù nhiều chi tiết về cuộc đời ông vẫn bị bao phủ bởi thần thoại và truyền thuyết nhưng bài thơ mang tên "Sử thi Gilgamesh" đã cung cấp những hiểu biết về tính cách và những cuộc phiêu lưu của ông. Gilgamesh được cho là một nhân vật lịch sử đã được thần thánh hóa sau khi mất.
Đôi nét về sử thi Gilgamesh
Sử thi Gilgamesh là một bài thơ anh hùng ca nổi tiếng trong văn học cổ, cũng là một trong những tác phẩm cổ nhất về tôn giáo còn tồn tại. Bài thơ sử thi Gilgamesh được ghi trên 12 phiến đất sét kể về vua Gilgamesh của thành phố Uruk. Chúng có niên đại từ thời đại thứ ba của triều đại Ur (khoảng 2100 trước Công nguyên).
 |
| Phiến đất sét ghi lại sử thi Gilgamesh |
Sau đó, người Akkad đã sử dụng các câu chuyện riêng lẻ này để tạo thành Sử thi Gilgamesh. Sử thi Gilgamesh có hai phiên bản gồm phiên bản cổ Babylon và phiên bản tiêu chuẩn. Trong đó, phiên bản tiêu chuẩn được Sin-lēqi-unninni biên soạn từ thế kỷ 13 đến thế kỷ 10 trước Công nguyên. Vì sử thi Gilgamesh được viết bằng ngôn ngữ cổ, thuộc thể loại thơ cổ nên khá khó đọc. Vì vậy, chúng tôi đã diễn đạt lại câu chuyện sử thi này dưới dạng văn xuôi để bạn đọc tiện theo dõi.
Tóm tắt nội dung truyện sử thi Gilgamesh
Truyền thuyết kể lại từ thuở xưa, khi thế giới còn chịu sự cai trị của các vị thần cổ đại, có một vị vua Sumeria hùng mạnh tên là Gilgamesh. Ông là người cai trị thành phố lớn Uruk tại Mesopotamia. Gilgamesh xây dựng các ngôi đền ziggurat hoành tráng, bao quanh thành phố bằng những bức tường cao và trồng nhiều vườn cây trái hiếm. Nhưng Gilgamesh không phải là người bình thường, ông là một vị á thần, con trai của vị vua Lugalbanda và nữ thần ninson. Gilgamesh to lớn, cao hơn tất cả mọi người, sở hữu vẻ đẹp hiếm có và sức mạnh phi phàm. Dù là một vị á thần có tuổi thọ dài hơn bình thường nhưng Gilgamesh bất tử.
Tuy nhiên, Gilgamesh lại có một tính cách kiêu ngạo và hành xử như một kẻ độc tài ngạo mạn. Anh hùng Gilgamesh đã lạm quyền đòi hỏi được thần thánh hóa bản thân nên ra lệnh cho dân chúng phải xây các tượng đài để tôn vinh mình. Gilgamesh quyến rũ bất kỳ người phụ nữ mà ông thích. Thậm chí ngay cả các cô gái thuộc tầng lớp quý tộc hoặc đã lập gia đình cũng không ngoại lệ.
Dưới ách cai trị độc đoán đó, người dân của thành phố Uruk dần dần chống đối vị vua của họ. Thế rồi, những lời cầu nguyện của dân chúng ước mong được giải thoát khỏi sự tàn bạo và dâm ô của Gilgamesh đến tai các vị thần. Thần bầu trời Anu thương xót loài người và ra lệnh cho nữ thần Aruru tạo ra một sinh vật để đối đầu với Gilgamesh.
Vì vậy, nữ thần Aruru sử dụng đất sét tạo ra một sinh vật lai kết hợp giữa con người và động vật tên là Enkidu. Enkidu có hình dáng nguyên thủy đầy lông lá và sừng bò trên đầu, sống hoang dã như một con vật trong rừng và đồng cỏ của Sumer. Tất cả các loài động vật đều biết và tuân theo Enkidu. Enkidu đã trở thành người bảo vệ động vật hoang dã nhưng không biết cách sống như một con người.
Khi nghe những câu chuyện về sự xuất hiện của một kẻ mạnh, Gilgamesh quyết định gửi một nữ tu sĩ từ đền thờ Uruk là Shamat đến để điều tra vụ việc và cố gắng quyến rũ Enkidu. Mục đích là để lấy đi sự trong trắng của Enkidu được nữ thần ban cho.
Khi cả hai gặp gỡ, Enkidu và Shamat lại thật lòng yêu nhau. Sau bảy ngày và bảy đêm yêu nồng cháy, Enkidu đã trở nên văn minh hơn. Anh ta đã học cách mặc quần áo và ăn thức ăn như con người. Sau đó, Shamat kể cho anh về sự tồn tại và cai trị độc tài của Gilgamesh.
Lúc này, một đám cưới lớn sắp diễn ra ở thành phố Uruk. Như thường lệ, Gilgamesh xuất hiện và đòi hỏi ngủ với cô dâu trước đám cưới. Lúc này, Enkidu đã đến thành phố dưới sự dẫn dắt của nữ tu sĩ Shamat. Để giải thoát cho cô dâu và chú rể, Enkidu xuất hiện từ giữa đám đông rồi bước đến tranh luận với Gilgamesh. Cả hai tranh cãi nảy lửa và cuộc tranh luận biến thành cuộc chiến.
Lần đầu tiên trong đời, Gilgamesh tìm thấy một người ngang sức ngang tài với mình. Vị vua Gilgamesh chính là người đầu tiên sử dụng vũ lực. Á thần Gilgamesh và kẻ được thần tạo ra Enkidu trao đổi những cú đấm cực mạnh. Cuộc chiến của họ kéo dài 7 ngày liên tiếp và phá hủy nhiều ngôi nhà trong thành phố.
Mỗi cú đấm của cả hai đủ mạnh để giết chết năm chiến binh. Dù không ai nhường ai nhưng họ dần bắt đầu ngưỡng mộ sức mạnh của nhau. Cuối cùng, Gilgamesh đã tung ra một cú đấm cực mạnh và hạ gục Enkidu. Thế nhưng thay vì tiêu diệt đối thủ, Gilgamesh đã giúp Enkidu đứng lên.
Họ tự hào về cuộc chiến vĩ đại và ôm nhau chặt lấy nhau. Từ ngày đó, tình bạn giữa Gilgamesh và Enkidu bắt đầu. Sau đó, Gilgamesh cũng trở thành một vị vua công bằng hơn và ngừng hành hạ dân chúng.
Những năm sau, Gilgamesh và Enkidu trải qua nhiều cuộc phiêu lưu qua nhiều vùng đất chưa biết, đánh bại vô số quái vật và kẻ ác. Tuy nhiên, Gilgamesh là biết rằng cả hai đều đang già đi và họ rồi sẽ phải đối mặt với cái chết.
Để ghi danh mình vào sử sách, Gilgamesh đã mời Enkidu cùng mình đi đến Rừng Tuyết Tùng để tiêu diệt con quái vật Humbaba đáng sợ được các vị thần giao cai quản khu rừng này.
Khi nhìn thấy Humbaba, cả Gilgamesh và Enkidu đều bị kinh hoảng vì vẻ ngoài kinh khủng của nó. Thế nhưng, Gilgamesh đã lấy hết can đảm tấn công con quỷ bằng rìu. Sau vài lần tấn công, anh đã gây thương tích cho con quái vật. Sau đó, chính Enkidu đã sử dụng ngọn giáo để đánh vào cổ Humbaba và kết thúc trận chiến.
Trước khi chết, Humbaba đã nguyền rủa cả hai rằng một trong hai anh hùng sẽ chết vì hành động của họ. Thế nhưng, cái chết của Humbaba đã làm tức giận các vị thần. Gilgamesh và Enkidu đã trở lại thành phố Uruk để tổ chức tiệc ăn mừng.
Nhưng một vị khách không mời đã xuất hiện trong bữa tiệc chính là nữ thần tình yêu và chiến tranh Ishtar. Vị nữ thần xinh đẹp đã bị ấn tượng bởi vẻ đẹp và sức mạnh của Gilgamesh. Mặc dù nữ thần Ishtar vô cùng xinh đẹp nhưng không thể quyến rũ thành công anh hùng Gilgamesh. Anh hùng Gilgamesh đã thẳng thừng từ chối tình cảm của cô và rằng anh biết tất cả những người tình khác của Ishtar đều chết một cách khủng khiếp. Ishtar đã tức giận vì sự xúc phạm của Gilgamesh và thề sẽ trả thù.
Sau đó, nữ thần Ishtar đã cầu xin cha mình là thần bầu trời Anu giúp đỡ, gửi sinh vật mạnh mẽ nhất để giết chết Gilgamesh và Enkidu. Vì lẽ đó, vị thần Anu đã gửi con bò bầu trời hay Thiên Ngưu Gugalanna xuống Trái Đất để phá hủy thành phố Uruk và giết Gilgamesh. Khi Gugalanna xuất hiện đã mang theo bảy năm đói kém và thảm họa tự nhiên khủng khiếp như bão lốc và động đất. Người dân Uruk chịu đau khổ đã cầu xin Gilgamesh và Enkidu tiêu diệt Gugalanna.
Trận đại chiến giữa hai vị anh hùng và Gugalanna đã làm rung chuyển cả vùng đất Mesopotamia. Gilgamesh và Enkidu đã sử dụng cùng một loại vũ khí mà họ đã dùng để đánh bại quỷ Humbaba để chiến đấu với Gugalanna. Cùng nhau với nhau, họ đã giết chết Gugalanna.
Để tỏ lòng khinh bỉ, Gilgamesh đã cắt một chân của con bò và ném dưới chân của nữ thần Ishtar. Không chỉ Ishtar tức giận, mà các vị thần khác cũng tức giận trước hành động của Gilgamesh và Enkiru. Sau đó, họ quyết định sẽ trừng phạt cả hai.
Sau khi thảo luận về những gì đã xảy ra, các vị thần quyết định rằng Enkidu phải chết vì anh ta là người đã giữ đầu Thiên Ngưu để Gilgamesh tung đòn chí mạng. Vài ngày sau, Enkidu bị ốm nặng rồi nhận ra cái chết đang đến gần.
Nhìn thấy người bạn thân nhất của mình trong tình trạng đó, Gilgamesh trở nên tuyệt vọng và yêu cầu các bác sĩ tốt nhất trong vương quốc tìm cách chữa trị, nhưng không có hiệu quả. Enkidu chết trong lòng Gilgamesh. Người anh hùng Gilgamesh đã khóc lóc và đau buồn suốt nhiều ngày.
Cái chết của Enkidu khiến Gilgamesh sợ hãi về cái chết. Anh ấy đã bắt đầu tìm kiếm bí mật về bất tử và để hồi sinh Enkidu. Gilgamesh đã đi qua nhiều vùng núi non, sa mạc để tìm Utnapishtim. Đây là nhân vật vô cùng đặc biệt vì đã sống sót sau trận lụt lớn và được các vị thần ban cho sự bất tử.
Với sự giúp đỡ của người đưa thuyền Urshanabi, Gilgamesh vượt qua hồ lớn đầy nước độc để cuối cùng đến được nhà của Utnapishtim. Tuy nhiên, Gilgamesh đã thất vọng khi Utnapishtim giải thích rằng chỉ có các vị thần mới có thể ban cho con người sự bất tử. Mặc dù vậy, có một loại thực vật kỳ diệu trong đáy biển mà ai ăn nó thì sẽ được trẻ lại.
Gilgamesh đã lặn xuống biển và tìm thấy loại thực vật đó. Khi anh lên bờ, anh đặt loài cây này trên bờ hồ để tắm rửa sau chuyến đi dài. Một con rắn bình thường đã bị thu hút bởi hương vị ngọt ngào của cây và ăn nó. Khi Gilgamesh nhận ra thì đã quá muộn. Người anh hùng chỉ tìm thấy tấm da đã lột xác của con rắn cho thấy con rắn đã được trẻ lại.
Sau đó, Gilgamesh kết luận rằng không có gì có thể mang lại bất tử cho con người. Một người đàn ông dù mạnh mẽ và giàu có đến đâu cũng không thể chiến thắng cái chết. Khi chấp nhận sự tàn khốc của số mệnh, Gilgamesh quay trở về thành phố Uruk. Lần đầu tiên trong đời, anh nhận ra sự hoành tráng và phát triển của thành phố. Với vai trò là vị vua anh minh, di sản Gilgamesh để lại sẽ là điều gần như bất tử nhất mà anh có thể đạt được. Gilgamesh quyết định viết câu chuyện của mình lên các tấm bảng đất sét, vĩnh viễn tôn vinh tên của anh và người bạn EnKidu trong những cuộc phiêu lưu vĩ đại mà cả hai đã trải qua.
Như vậy, chúng ta vừa tìm hiểu về sử thi Gilgamesh và người anh hùng nhân vật chính trong sử thi này. Hãy giúp chúng tôi chia sẻ bài viết này để nhiều người biết về câu chuyện huyền thoại này nhé!
