Cây khế được biết đến là một trong những cây có sức sống mãnh liệt và cho quả ngọt. Còn có một câu chuyện kể về loài cây này đó là sự tích cây khế. Cùng chúng tôi theo dõi câu chuyện và bài học ý nghĩa, mẹo kể chuyện qua bài viết dưới đây.
>> Bài viết này có sẵn ngôn ngữ tiếng Anh.
Sự tích cây khế thuộc thể loại gì?
Sự tích cây khế hay ăn khế trả vàng thuộc thể loại truyện cổ tích Việt Nam, một thể loại văn hóa đặc trưng của dân tộc Việt Nam. Đây là những câu chuyện được kể lại qua thời gian, được lưu truyền từ đời này sang đời khác thông qua lời kể, bài hát, tranh vẽ và các đồ vật có liên quan. Ngoài cây khế, còn có rất nhiều sự tích khác như sự tích hồ gươm, sự tích cây tre trăm đốt, sự tích trầu cau... đều được coi là những kho tàng văn hóa dân gian quý báu của Việt Nam.
Với những nét văn hóa đặc trưng như vậy, thể loại truyện cổ tích Việt Nam đã góp phần làm nên văn hóa đa dạng và phong phú của dân tộc Việt.
Tóm tắt sự tích cây Khế
Để hiểu rõ hơn về sự tích cây khế, chúng ta cùng tóm tắt lại những điều cơ bản và quan trọng nhất trong câu chuyện này:
Câu chuyện kể về hai anh em sống cùng nhau sau khi cha mẹ mất. Ngày qua ngày, họ phải chăm chỉ làm lụng để có đủ thức ăn. Khi hai anh em lấy vợ, tình hình bắt đầu thay đổi. Người anh trở nên lười biếng cướp hết tài sản, chỉ giao cho hai vợ chồng người em túp lều và cây khế. Ngày qua ngày, hai vợ chồng người em làm việc chăm chỉ nên vụ mùa bội thu.
Cuộc sống của vợ chồng người em thay đổi khi một con chim lớn xuất hiện và thường xuyên đến ăn quả khế trên cây của họ. Con chim khổng lồ này biết nói và đề xuất thỏa thuận: "Ăn một quả, trả cục vàng. May túi ba gang, đem đi mà đựng." Hai vợ chồng người em làm theo và trở nên giàu có. Tin đồn này lan truyền đến tai người anh. Vì vậy, vợ chồng người anh tham lam đã giao tài sản của mình để đổi lấy túp lều tranh và cây khế của hai vợ chồng người em.
Tuy nhiên, khi người anh và vợ đến sống tại nơi của người em, họ chỉ biết ăn chơi mà không chịu làm việc. Khi chim đến, họ đã may túi 12 gang thay vì 3 gang để đổi khế lấy vàng. Sau khi đến đảo có vàng, người anh cố gắng bỏ thật nhiều vàng vào túi 12 gang, trèo lên lưng chim để về nhà, Nhưng cuối cùng, vì chở quá nặng nên chim khổng lồ đang bay đã rơi xuống biển cùng với vàng và người anh. Người anh tham lam chết theo số vàng, còn chim lạ chỉ bị ướt lông.
Nội dung truyện sự tích cây khế
Có một gia đình gồm hai anh em, mất cha mẹ từ nhỏ. Dù vất vả, nhưng hai anh em chăm chỉ lao động, cả nhà không thiếu thốn. Để cuộc sống thêm phần vui vẻ, hai người quyết định lập gia đình. Nhưng kể từ khi có vợ, anh trở nên lười biếng, giao mọi việc cho người em và vợ lo liệu.
Họ thức khuya dậy sớm, cày cuốc, làm công việc nhà, chăm lo ruộng đồng, mùa màng bội thu hơn trước. Thế nhưng, người anh sợ em sẽ chiếm lấy phần lớn, nên đã thương lượng với vợ để em ra ở riêng.
Hai anh em chia tay, người anh chia cho em một ngôi nhà tranh nghèo nàn và một cây khế ngọt trước nhà. Họ không phàn nàn, đi đốn củi bán, làm thuê kiếm sống.
Anh thì nằm ở nhà, ruộng đồng bỏ hoang, cùng với vợ hưởng thụ cuộc sống sung sướng, không còn quan tâm đến người em nữa.
Những ngày đẹp nhất của người em và vợ là những ngày khế chín. Cả năm, họ chăm sóc cây khế, bắt sâu, đuổi kiến. Thế rồi, cây khế xanh tốt, cây thì trĩu quả, ngon ngọt.
Một buổi sáng, khi họ chuẩn bị hái khế bán thì thấy một con chim khổng lồ đang ăn quả khế. Hai vợ chồng đứng dưới gốc cây xem, chờ chim bay đi thì mới dám hái. Từ đó, mỗi sáng, họ thấy chim đã ở trên cây. Chim không sợ họ, ăn quả rồi mới bay đi.
Một ngày, khi họ đang chờ chim, vợ em nói với chim: "Chim ơi, chim ăn quả khế của chúng tôi như thế này thì cây khế của chúng tôi sắp không còn quả đâu, chim ạ!". Chim như cười, nói: "Ăn một quả, trả cục vàng! May túi ba gang, đem đi mà đựng". Chim nói đi nói lại ba lần rồi bay đi.
Hai vợ chồng đều ngạc nhiên khi chim biết nói, lại nói như thế, nên càng suy nghĩ. Cuối cùng, hai vợ chồng người em quyết định làm theo lời chim. Vợ của người em bèn may một cái túi ba gang đưa cho chồng.
Ngày hôm sau, chim đến, họ mang túi ba gang ra. Chim nằm xuống, người em ngồi lên lưng chim. Chim bay lên trời xanh, lúc cao, lúc thấp, lúc bay qua rừng núi.
Sau đó, con chim bay ra biển khơi mênh mông, những con sóng xanh cao vút dập vào bờ những hòn đảo nhỏ. Khi ngồi trên lưng chim, người em nhìn thấy biển cả mênh mông không biết đâu là bờ… Bỗng chim bay vào một hòn đảo toàn đá trắng, đá xanh, đá đỏ, đã ngũ sắc, phản chiếu ánh sáng rực rỡ mà anh chưa từng thấy bao giờ. Chim bay một vòng thật rộng xung quanh đảo như muốn tìm một nơi hạ cánh, rồi bay những vòng hẹp hơn, là là trên các ngọn đá, lắm lúc anh tưởng như mình sắp bị va vào những tảng đá khổng lồ. Bay đến trước mặt cái hang rộng và sâu, chim từ từ hạ xuống. Đặt chân xuống đảo, anh nhìn ngó khắp nơi, tuyệt nhiên không thấy một sinh vật nào, không có đến một ngọn cỏ hay một mống chim sâu.
Chim ra hiệu bảo anh vào hang, muốn lấy gì thì lấy. Ở ngay cửa hang, anh đã thấy toàn những thứ đá trong như thủy tinh và có cả đá hổ phách đủ các mầu; có thứ xanh như mắt mèo, có thứ đỏ ối như mặt trời, còn vàng bạc thì nhiều như sỏi đá. Thấy hang sâu và rộng, anh không dám vào sợ lạc. Anh nhặt một ít vàng và kim cương bỏ vào túi ba gang, rồi trèo lên lưng chim, ra hiệu cho chim bay về.
Chim tỏ vẻ vui mừng, gật gật cái đầu, vươn cổ kêu vài tiếng, rồi vỗ cánh bay lên trời xanh, bay qua biển, qua rừng, qua núi. Mặt trời mới vừa đứng bóng, chim đã hạ cánh xuống cái vườn nhỏ có cây khế ngọt. Người vợ thấy chồng về bình yên, mừng rỡ vô cùng, chạy ra vuốt lông chim, tỏ ý cảm ơn, ra hiệu mời chim bay lên cây khế giải khát. Chim bay lên cây khế ăn một lúc, rồi kêu ba tiếng như chào vợ chồng người nông dân, rồi bay đi. Từ đấy, lâu lâu chim mới lại đến ăn khế.
Tin đồn hai vợ chồng người em bỗng nhiên giàu có bay đến tai hai vợ chồng người anh. Hai vợ chồng người anh vội vã đến chơi nhà em để dò xét. Nghe em thật thà kể chuyện, người anh gạ đổi hết tài sản của mình để lấy túp lều tranh và cây khế. Hai vợ chồng chỉ lo người em không chịu đổi, không ngờ người em vui vẻ ưng thuận ngay.
Hai vợ chồng người anh mừng rỡ như mở cờ trong bụng, lập tức giao hết tài sản của mình cho em, và sáng hôm sau dọn ngay đến ở túp lều tranh trên mảnh vườn nhỏ có cây khế ngọt. đến ở mảnh vườn chật hẹp, hai vợ chồng người anh không làm việc gì cả. Còn được ít tiền hai vợ chồng đem tiêu dần, cả ngày chỉ nằm khểnh ngoài hè, hí hửng nhìn lên cây khế, chờ chim bay đến. Một buổi sáng, có một luồng gió mạnh tạt vào nhà, rồi hai vợ chồng thấy ngọn cây khế rung chuyển. Hai người hớt hải chạy ra sân, vội nhìn lên cây thì quả nhiên thấy một con chim lớn đang ăn khế.
Chim mới ăn vài quả, hai vợ chồng đã tru tréo lên: “Cả nhà chúng tôi trông vào có cây khế, bây giờ chim hết quả như thế thì chúng tôi còn trông cậy vào đâu!”. Chim liền đáp: “Ăn một quả, trả cục vàng. May túi ba gang, đem đi mà đựng” rồi chim bay đi.
Người anh và vợ mừng rỡ vô cùng, gấp rút bái con chim, rồi bắt tay vào việc may túi. Ban đầu, họ dự định làm rất nhiều túi, nhưng sau cùng lại lo rằng con chim sẽ không chịu mang đi, nên cuối cùng họ cũng chỉ may một cái túi giống như người em, nhưng kích thước lớn đến 12 gang, gấp 3 lần túi của người em.
Sáng hôm sau, con chim hạ cánh xuống sân trước nhà lá. Người anh đang ăn, thấy con chim bay tới, liền bỏ mặc bữa ăn, vội vàng chạy ra ngoài, cầm cái túi lớn leo lên lưng chim, còn người vợ thì cúi chào con chim. Con chim lên cánh, bay lên trời xanh, vượt qua núi rừng, qua biển cả, rồi cũng hạ cánh xuống hòn đảo như trước đây.
Khi bước xuống từ lưng chim, người anh hoàn toàn chìm đắm trong ánh sáng lấp lánh từ những viên kim cương và ngọc bích. Khi bước vào hang, anh ta càng ngẩn ngơ hơn, quên cả đói cả khát, cố gắng nhặt vàng và kim cương cho đến khi túi quá đầy, thậm chí còn buộc chặt các cổ tay và ống quần, nhét vàng và kim cương vào. Túi nặng quá, anh ta phải kéo lê từng bước một mà vẫn chưa thể ra khỏi hang.
Con chim đã chờ đợi quá lâu, liên tục phát ra tiếng kêu vang vọng khắp hòn đảo, thúc giục người anh nhanh chóng quay về. Cuối cùng, vào cuối buổi chiều, anh ta mới kéo được cái túi đầy vàng và kim cương đến chỗ con chim đang đợi. Để tránh rơi, anh ta đặt túi dưới cánh chim, rồi dùng dây thừng buộc chặt túi vào lưng chim và cổ mình.
Con chim bay lên, nhưng do trọng lượng quá nặng, chỉ mới bay được một chút thì lại rơi xuống. Sau đó, con chim cố gắng đá mạnh xuống đất, rồi bay lên. Người anh ngồi trên lưng chim vô cùng phấn khích, nghĩ rằng chỉ trong giây lát nữa, mình sẽ trở về nhà, sẽ có một cuộc sống giàu có, với nhà lớn, vườn rộng và tiền tài tiêu không hết.
Khi đó, con chim đã bay qua biển cả. Bầu trời bỗng nhiên trở gió, những con sóng lớn như mấy cái nhà. Con chim vất vả bay ngược gió, cổ cong xuống, cánh yếu dần. Túi vàng lớn bất ngờ bị gió đánh mạnh vào cánh chim. Con chim buông xuống hai cánh, lao từ trên trời xuống biển. Chỉ trong nháy mắt, người anh bị sóng cuốn đi, cái túi lớn và những ống quần, tay áo chứa đầy vàng và ngọc rất nhanh bị chìm xuống đáy biển. Còn con chim, chỉ bị ướt lông, ướt cánh một lúc, rồi lại vùng lên khỏi mặt nước, bay về núi rừng.
Bài học và ý nghĩa
Cây khế và câu chuyện về nó đã mang lại cho chúng ta không chỉ những giá trị văn hóa, mà còn rất nhiều bài học và ý nghĩa cuộc sống. Đầu tiên, đó là bài học về lòng biết ơn và giữ lời hứa. Chính lòng biết ơn của hai vợ chồng người em đã khiến cho cây khế mang đến nguồn thu nhập cho họ.
Thứ hai, đó là bài học về sự tham lam của con người. Người anh trong câu chuyện đã bị cuốn vào lòng tham và đánh mất tất cả.
Cuối cùng, câu chuyện còn nhắc nhở chúng ta về tình cảm gia đình và tình yêu thương. Dù trong hoàn cảnh khó khăn, người em vẫn luôn kiên nhẫn và chăm sóc cây khế dù bị người anh ức hiếp. Điều này cho thấy tình thân là vô giá, cần được chăm sóc và gìn giữ trong cuộc sống hàng ngày.
Mẹo kể chuyện sự tích cây Khế
Truyền thống kể chuyện là một hoạt động rất quan trọng trong văn hóa dân gian của Việt Nam. Nó không chỉ đơn thuần là một phương tiện giải trí, mà còn là một cách để lưu giữ và truyền bá những giá trị văn hóa, tâm linh của dân tộc.
Có nhiều cách để kể lại câu chuyện sự tích cây khế, từ việc sử dụng tranh minh hoạ cho đến cách kể theo lời văn. Đối với việc sử dụng tranh minh hoạ, ngoài việc hình ảnh sinh động và dễ hiểu, nó còn giúp cho trẻ em có thể dễ dàng hình dung và nắm bắt được câu chuyện. Còn với cách kể theo lời văn, không chỉ yêu cầu người kể biết diễn đạt một cách trôi chảy, mà còn phải có khả năng thu hút và kết nối với người nghe.
Ngoài ra, bạn cũng có thể sử dụng các phương tiện khác như video hoặc một buổi trình diễn kịch để tái hiện lại câu chuyện sự tích cây khế. Bất kể phương pháp nào, việc duy trì và phát triển truyền thống kể chuyện là cực kỳ quan trọng để giúp cho câu chuyện này luôn được lưu truyền và vẫn còn sống mãi trong lòng người Việt Nam.
Kết luận
Sự Tích Cây Khế là một trong những câu chuyện cổ tích đặc sắc của dân tộc Việt Nam, mang đến cho chúng ta không chỉ vẻ đẹp văn hóa, mà còn rất nhiều bài học và ý nghĩa cuộc sống. Hãy giúp chúng tôi chia sẻ bài viết này để nhiều người Việt kể cho bé nghe mỗi tối.
