Trong truyền thuyết dân gian Việt Nam, Lý Thị Thiên Hương liên quan mật thiết đến truyền thuyết núi Bà Đen. Vậy, cô gái ấy tại sao lại được gọi là Bà Đen? Những truyền thuyết về Lý Thị Thiên Hương sẽ được chúng tôi gửi đến bạn đọc qua bài viết dưới dây.
Tiểu sử Lý Thị Thiên Hương
Lý Thị Thiên Hương (? - ? ) là một nhân vật truyền thuyết nổi tiếng trong văn hóa dân gian Việt Nam. Bà được cho là con gái của một quan lại thời nhà Nguyễn, sống vào khoảng cuối thế kỷ 18, đầu thế kỷ 19.
Theo truyền thuyết, Lý Thị Thiên Hương vốn xuất thân trong một gia đình quyền quý, là con gái của ông Lý Thiên - một quan lại cai trị vùng Trảng Bàng (Tây Ninh). Bà sở hữu nhan sắc tuyệt trần, thông minh lanh lợi và được nhiều người ngưỡng mộ.
Tuy nhiên, Lý Thị Thiên Hương lại gặp phải biết bao sóng gió trong cuộc đời, phải chịu nhiều mất mát đau thương. Cuối cùng, bà quyết định hy sinh bản thân để bảo vệ danh tiết trong sự tích nhảy xuống vực sâu tự vẫn.
Lý Thị Thiên Hương trở thành biểu tượng cho sắc đẹp, trí tuệ và lòng trung hậu của người phụ nữ Việt Nam. Bà cũng là nhân vật trung tâm trong nhiều truyền thuyết dân gian liên quan đến vùng đất Tây Ninh ngày nay.
Lý Thị Thiên Hương tên thật Bà Đen
Trong truyền thuyết dân gian, tên Bà Đen chính là tên gọi khác của Lý Thị Thiên Hương . Có nhiều giả thiết khác nhau về nguồn gốc của cái tên này:
Theo truyền thuyết phổ biến
Sau khi Lý Thị Thiên Hương tự vẫn, bà đã báo mộng cho nhà sư Trí Tân để mang thi thể về an táng. Trong mộng, cô gái có làn da ngăm đen khác thường nên gọi là Nàng Đen. Nhà sư tìm thấy thi thể theo chỉ dẫn rồi chôn cất. Sau này, người dân trong vùng tôn kính bà như một vị thần nên sửa lại tên gọi là Bà Đen. Chủ yếu tên gọi Lý Thị Thiên Hương được xuất phát từ truyền thuyết này.
Theo các truyền thuyết khác
Bà Đen là tên gọi đọc trại từ "Bà Đênh". Trong đó, Đênh là tên của một thiếu nữ vì trốn lên núi để không phải chịu cảnh ép gả rồi bị cọp vồ núi rừng Tây Ninh. Truyền thuyết này được ghi chép lại trong sự tích
Bà Đen xuất phát từ tên gọi "Rê Đeng" là một người phụ nữ Phù Nam từng là chủ vùng đất Tây Ninh xưa. Sau này, người dân trong vùng đã đọc trại từ Bà Đeng thành Bà Đen
Dù nguồn gốc ra sao, Bà Đen chính là tên gọi thân thương mà nhân dân gắn với Lý Thị Thiên Hương sau khi bà qua đời. Đây cũng chính là tên gọi phổ biến được lưu truyền rộng rãi trong dân gian Việt Nam.
Truyền thuyết về cuộc đời Lý Thị Thiên Hương
Truyền thuyết chính
Lý Thị Thiên Hương là con gái Lý Thiên làm quan cai quản Trảng Bàng dưới triều Nguyễn. Mẹ là người gốc Bình Định tên Đặng Thị Ngọc Phụng. Cô được sinh ra và lớn lên trong một gia đình giàu có và quyền lực. Khi lớn lên, cô trở nổi tiếng xinh đẹp, thông minh và đức độ.
Tuy nhiên, cuộc sống của Thiên Hương không hề êm đềm như mong đợi. Trong một lần đi chùa, cô bị bon côn đồ vây bắt. May mắn thay, Lý Thị Thiên Hương được chàng trai trí dũng Lê Sĩ Triệt cứu thoát.
Từ lúc gặp gỡ, Thiên Hương và Lê Sĩ Triệt đã có tình cảm với nhau. Cô cũng được cha mẹ hứa gả cho Lê Sĩ Triệt.
Tuy nhiên, vì trách nhiệm của mình, Lê Sĩ Triệt phải lên đường đi chiến đấu phục vụ quân đội Tây Sơn. Trong khi đó, Thiên Hương phải chờ đợi anh trong nỗi nhớ mong đau đáu. Lý Thị Thiên Hương thường xuyên cầu nguyện Lê Sĩ Triệt bình an trong cuộc chiến.
Thế nhưng, hạnh phúc chẳng mỉm cười với đôi trẻ. Trong một lần lên núi, Lý Thị Thiên Hương bị kẻ xấu vây bắt muốn cưỡng bức làm nhục. Quyết tâm bảo vệ trinh tiết, Lý Thị Thiên Hương lao mình xuống vực sâu tự vẫn. Nhân cách cao đẹp của Lý Thị Thiên Hương đã trở thành tấm gương sáng cho nhiều thế hệ phụ nữ Việt Nam noi theo.
Truyền thuyết khác
Khi vùng đất mới được khai hoang, có một viên quan trấn thủ sinh sống ở chân núi Một cùng với hai người con. Con trai mang tên Thạch Biên và con gái tên là Thạch Nương thường được mọi người gọi là Đênh. Khi nàng Đênh lên 13 tuổi, một nhà sư tên Trung Vân Danh đạo hiệu Trừng Thanh đến đây để xây dựng một ngôi chùa và truyền bá đạo Phật cho người dân. Được sự đồng ý của cha mẹ, nàng Đênh đã theo nhà sư học đạo.
Nàng Đênh nổi tiếng xinh đẹp nên quan trấn thủ Trảng Bàng đã cho người mai mối xin cưới cho con trai mình. Hai gia đình đã chuẩn bị mọi thứ cho lễ cưới và chờ đón ngày vui của đôi trẻ. Trước ngày cưới, nàng Đênh bỗng dưng mất tích, cả hai gia đình đã tìm kiếm khắp nơi nhưng không thấy dấu vết của nàng.
Cuối cùng, họ phát hiện ra một khúc chân nghi là của Đênh ở gần khu rừng. Người ta đồn rằng cô đã bị cọp vồ khi đang tìm đường về nhà. Gia đình Đênh đã mai táng khúc chân và lập mộ cho nàng dưới chân núi Một. Từ đó, ngọn núi này được gọi là núi Bà Đênh. Sau đó, núi Bà Đênh đọc trại thành Bà Đen và trở thành nơi linh thiêng, được người dân xung quanh tôn kính và thờ phụng. Nhiều người tin rằng linh hồn của Đênh vẫn còn trên núi và bảo vệ cho vùng đất này.
Truyền thuyết liên quan đến vua Gia Long
Khi chúa Nguyễn Ánh bị quân Tây Sơn đuổi, ông đã phải đêm quân trốn vào núi Bà Đen. Tuy nhiên, khi đang trên đường trốn chạy, cả chúa Nguyễn Ánh và binh lính đều gặp khó khăn về lương thực, đều đói khát và suy sụp.
Nghe tin đồn về sự linh thiêng của núi Bà Đen, chúa Nguyễn Ánh đã quyết định tìm đến đây để cầu xin sự giúp đỡ. Trong một đêm, khi chúa đang ngủ, bà Đen đã xuất hiện trong giấc mơ. Bà cho biết rằng ông đang nằm ngủ dưới gốc cây có loại quả có thể cứu đói cho binh lính. Khi chúa Nguyễn Ánh tỉnh giấc, ông đã tìm thấy những quả nhỏ trên cành cây. Khi ăn thử, ông nhận thấy chúng rất ngon. Ông đã cho binh lính hái loại quả này để ăn và gọi quả này là "tùng quân".
Từ đó, núi Bà Đen trở thành một địa điểm linh thiêng. Năm 1790, khi chúa Nguyễn Ánh lên ngôi báu trở thành vua Gia Long, ông đem binh lính quay lại núi Bà Đen, quyết định xây dựng một đền thờ để tôn vinh bà. Đền được đặt tên là Linh Sơn Điện và bà Đen được phong là Linh Sơn Thánh Mẫu. Ngày nay, Linh Sơn Thánh Mẫu là một trong những vị thần được cầu nguyện nhiều nhất trong văn hóa dân gian Việt Nam.
Đến nay, núi Bà Đen vẫn là một điểm đến hấp dẫn với du khách và những người tín đồ đến tham quan và cầu nguyện. Câu chuyện về chúa Nguyễn Ánh được bà Đen báo mộng giúp đỡ đã trở thành một phần không thể thiếu trong lịch sử và văn hóa dân tộc này.
Kết luận
Lý Thị Thiên Hương là một nhân vật truyền thuyết có sức hấp dẫn đặc biệt trong văn hóa Việt Nam. Vẻ đẹp, trí tuệ cùng những hy sinh cao cả của bà đã trở thành niềm tự hào của Việt Nam qua hàng trăm năm. Hy vọng Họ Là Ai đã giúp bạn hiểu rõ hơn về truyền thuyết Lý Thị Thiên Hương - Bà Đen và hẹn gặp bạn trong những bài viết tiếp theo.
