So sánh chủ nghĩa xã hội không tưởng và chủ nghĩa xã hội khoa học đều có mục tiêu cuối cùng là xây dựng một xã hội công bằng, bình đẳng và hạnh phúc cho mọi người. Tuy nhiên, chúng lại có những điểm khác biệt về lịch sử ra đời, hoàn cảnh và con đường đấu tranh. Trong bài viết này, chúng ta sẽ so sánh những điểm giống và khác nhau cơ bản giữa chủ nghĩa xã hội không tưởng và chủ nghĩa xã hội khoa học.
Khái niệm chủ nghĩa xã hội không tưởng và chủ nghĩa xã hội khoa học
Trước khi đi vào phân tích điểm giống và khác nhau giữa hai tư tưởng triết học này, chúng ta cần hiểu rõ về khái niệm của chúng. Chủ nghĩa xã hội không tưởng là một tư tưởng xã hội được phát triển từ những năm đầu của thế kỷ 19, bởi các nhà tư tưởng như Henri de Saint-Simon, Charles Fourier và Robert Owen. Theo họ, chủ nghĩa xã hội không tưởng là một tư tưởng xã hội lý tưởng, trong đó mọi người sẽ sống trong một xã hội hoàn toàn công bằng, bình đẳng và hạnh phúc.
Trong khi đó, chủ nghĩa xã hội khoa học xuất hiện vào cuối thế kỷ 19, do Karl Marx và Friedrich Engels sáng lập. Đây là một tư tưởng xã hội được xây dựng trên cơ sở khoa học và lý luận chứ không chỉ là một tư tưởng lý tưởng. Chủ nghĩa xã hội khoa học có mục tiêu cuối cùng là giải phóng giai cấp công nhân và xây dựng một xã hội mới, không có sự áp bức và bóc lột.
Sự giống nhau giữa chủ nghĩa xã hội không tưởng và chủ nghĩa xã hội khoa học
Dù có những điểm khác biệt về hoàn cảnh lịch sử ra đời và con đường đấu tranh, chủ nghĩa xã hội không tưởng và chủ nghĩa xã hội khoa học đều có những điểm giống nhau cơ bản. Dưới đây là một số điểm giống nhau của hai tư tưởng này:
Giải phóng xã hội và con người
Cả chủ nghĩa xã hội không tưởng và chủ nghĩa xã hội khoa học đều nhận thức được rằng, để xây dựng một xã hội công bằng và hạnh phúc, trước hết cần phải giải phóng xã hội và con người khỏi sự áp bức và bóc lột. Chủ nghĩa xã hội không tưởng cho rằng, việc loại bỏ sự áp bức và bóc lột sẽ giúp con người sống trong một xã hội tốt đẹp hơn. Trong khi đó, chủ nghĩa xã hội khoa học cho rằng, giải phóng con người khỏi sự áp bức và bóc lột sẽ giúp họ có thể phát triển toàn diện và đóng góp tích cực cho xã hội.
Xây dựng một xã hội mới tốt đẹp
Cả chủ nghĩa xã hội không tưởng và chủ nghĩa xã hội khoa học đều có mục tiêu cuối cùng là xây dựng một xã hội mới, không có sự áp bức và bóc lột. Tuy nhiên, hai tư tưởng này có những quan điểm khác nhau về cách thức xây dựng xã hội mới. Chủ nghĩa xã hội không tưởng cho rằng, việc loại bỏ sự áp bức và bóc lột sẽ giúp xã hội tự nhiên tiến bộ và phát triển. Trong khi đó, chủ nghĩa xã hội khoa học cho rằng, để xây dựng một xã hội mới tốt đẹp, cần phải có sự can thiệp của giai cấp công nhân thông qua việc lật đổ chế độ tư bản.
Tính nhân đạo và lợi ích con người
Cả chủ nghĩa xã hội không tưởng và chủ nghĩa xã hội khoa học đều có tính nhân đạo sâu sắc, vì lợi ích của con người. Chúng đều phê phán chế độ tư bản và lên tiếng bảo vệ quyền lợi của giai cấp công nhân. Tuy nhiên, chủ nghĩa xã hội khoa học lại cho rằng, chỉ khi giai cấp công nhân chiếm quyền lực và thay đổi cơ cấu xã hội mới có thể đảm bảo được lợi ích của con người.
Thức tỉnh tinh thần đấu tranh
Cả chủ nghĩa xã hội không tưởng và chủ nghĩa xã hội khoa học đều có vai trò làm thức tỉnh tinh thần đấu tranh của quần chúng nhân dân lao động. Chúng nhận thức được rằng, chế độ tư hữu là nguồn gốc của mọi tội lỗi và bất công trong xã hội, và khẳng định sự phát triển tư duy và ý thức con người.
Sự khác nhau giữa chủ nghĩa xã hội không tưởng và chủ nghĩa xã hội khoa học
Mặc dù có những điểm giống nhau cơ bản, chủ nghĩa xã hội không tưởng và chủ nghĩa xã hội khoa học vẫn có những điểm khác biệt quan trọng về thế giới quan, hoàn cảnh ra đời, lịch sử ra đời và con đường đấu tranh.
Khác nhau về thế giới quan
Chủ nghĩa xã hội không tưởng cho rằng, mọi người trong xã hội đều có thể sống hòa thuận và hạnh phúc nếu không có sự áp bức và bóc lột. Họ tin rằng, khi loại bỏ được sự áp bức và bóc lột, xã hội sẽ tự nhiên tiến bộ và phát triển. Trong khi đó, chủ nghĩa xã hội khoa học lại cho rằng, để xây dựng một xã hội mới tốt đẹp, cần phải có sự can thiệp của giai cấp công nhân thông qua việc lật đổ chế độ tư bản.
Khác nhau về hoàn cảnh ra đời
Thứ nhất, chủ nghĩa xã hội không tưởng ra đời từ khi con người có ý thức và xã hội có sự phân chia giai cấp và tình trạng người bóc lột người diễn ra gay gắt – đó chính là sự hình thành của chế độ chiếm hữu nô lệ. Với sự phát triển mạnh mẽ của nền kinh tế tư bản chủ nghĩa và sự cầm quyền của giai cấp tư sản dẫn đến quan hệ bóc lột giữa chủ và thợ ngày càng lên cao – mâu thuẫn giữa giai cấp công nhân và giai cấp tư sản. Tình cảnh khổ cực của những người lao động đã tác động vào ý thức, tư tưởng của một số người tiến bộ trong hàng ngũ tư sản.
Trong khi đó, chủ nghĩa xã hội khoa học ra đời vào cuối thế kỷ 19, khi các nhà tư tưởng Marx và Engels nhận thức được sự bất công và bất bình đẳng trong xã hội hiện tại. Họ tin rằng, chỉ khi giai cấp công nhân chiếm quyền lực và thay đổi cơ cấu xã hội mới có thể giải phóng con người khỏi sự áp bức và bóc lột.
Khác nhau về lịch sử ra đời
Chủ nghĩa xã hội không tưởng ra đời từ khi con người có ý thức và xã hội có sự phân chia giai cấp và tình trạng người bóc lột người diễn ra gay gắt. Trong khi đó, chủ nghĩa xã hội khoa học ra đời vào cuối thế kỷ 19, khi các nhà tư tưởng Marx và Engels nhận thức được sự bất công và bất bình đẳng trong xã hội hiện tại.
Khác nhau về lực lượng tham gia và con đường đấu tranh
Chủ nghĩa xã hội không tưởng tin rằng, mọi người trong xã hội đều có thể sống hòa thuận và hạnh phúc nếu không có sự áp bức và bóc lột. Họ cho rằng, để loại bỏ sự áp bức và bóc lột, cần có sự thay đổi tư tưởng của mỗi cá nhân và sự phát triển tự nhiên của xã hội. Trong khi đó, chủ nghĩa xã hội khoa học lại cho rằng, chỉ khi giai cấp công nhân chiếm quyền lực và thay đổi cơ cấu xã hội mới có thể giải phóng con người khỏi sự áp bức và bóc lột. Vì vậy, họ tập trung vào việc tổ chức và lãnh đạo cuộc đấu tranh của giai cấp công nhân để lật đổ chế độ tư bản.
Như vậy, chúng ta vừa so sánh về chủ nghĩa xã hội không tưởng và chủ nghĩa xã hội khoa học, điểm giống và khác nhau. Hãy ủng hộ chúng tôi bằng cách chia sẻ bài viết này và hẹn gặp lại bạn trong những bài viết tiếp theo.
