Luật 10/59 là một trong những luật được chính quyền Ngô Đình Diệm ban hành vào ngày 6 tháng 5 năm 1959, gây ra nhiều tranh cãi và gây ảnh hưởng lớn đến tình hình chính trị, xã hội ở miền Nam Việt Nam lúc bấy giờ. Luật này được coi là một trong những nguyên nhân dẫn đến sự bùng nổ của phong trào đấu tranh vũ trang chống chính quyền Sài Gòn.
Đôi nét về hoàn cảnh ra đời
Vào ngày 6 tháng 5 năm 1959, trong những ngày đầu của chế độ Việt Nam Cộng hòa, Tổng thống Ngô Đình Diệm đã ban hành một đạo luật mới. Đạo luật này được gọi là Luật 10/59, một cái tên khá đơn giản nhưng lại mang ý nghĩa sâu xa.
Luật 10/59 được tạo ra với mục đích “trừng phạt sự phá hoại, sự xâm phạm an ninh Quốc gia, sự xâm phạm sanh mạng hay tài sản của nhân dân”. Để thực hiện điều này, luật đã thiết lập các Tòa án quân sự đặc biệt, những tòa án có thể xét xử trong vòng 3 ngày các “tội ác chiến tranh chống lại chế độ Việt Nam Cộng hòa”.
Nội dung và mục đích của Luật 10/59
Mục tiêu chính của Luật 10/59 là đàn áp và truy quét những người Cộng sản, cán bộ cách mạng Việt Minh tại miền Nam Việt Nam. Đây là thời điểm mà chính quyền Ngô Đình Diệm đang tìm mọi cách để củng cố quyền lực của mình sau khi nền Đệ Nhất Cộng hòa Việt Nam vừa mới thành lập.
Nội dung của Luật 10/59 bao gồm một số điều khoản chính sau:
- Các bị cáo bị buộc tội theo Luật 10/59 chỉ có hai mức án: tử hình và khổ sai chung thân. Không có mức án nào khác.
- Bộ trưởng Quốc phòng có quyền đưa bất kỳ ai ra tòa án Quân sự đặc biệt do ông chủ trì để xét xử.
- Tòa án chỉ xét xử trong ba ngày kể từ khi nhận được hồ sơ vụ án. Các bị cáo không được quyền kháng cáo.
Sự thật những tội ác của Luật 10/59
Thế nhưng, Luật 10/59 đã trở thành tội ác nghiêm trọng nhất trong lịch sử Việt Nam hiện đại. Luật này đã vi phạm nghiêm trọng các quyền con người cơ bản, tạo nên sự bất công, mâu thuẫn trong xã hội và đẩy đất nước đến bờ vực của một cuộc chiến tranh đẫm máu.
- Luật 10/59 đã dẫn đến sự đàn áp vô tội vạ đối với những người dân vô tội và những người bất đồng chính kiến. Hàng nghìn người, bao gồm cả trí thức, bị bắt giữ, bỏ tù và bị xét xử theo Luật 10/59.
- Luật 10/59 đã thổi bùng ngọn lửa của cuộc khởi nghĩa vũ trang và chiến tranh du kích chống lại chính quyền Sài Gòn. Nhiều người dân miền Nam Việt Nam đã không thể chịu đựng được sự đàn áp, bất công và vi phạm nhân quyền của chính quyền Ngô Đình Diệm, vì vậy họ đã đứng lên đấu tranh giành lại quyền sống và tự do của mình.
- Một trong những hình thức tử hình tàn bạo nhất được sử dụng theo Luật 10/59 là tử hình bằng máy chém với hành động lê máy chém khắp miền Nam. Các vụ hành quyết thường được tổ chức công khai tại các chợ hoặc quảng trường để răn đe người dân. Theo ước tính, hàng nghìn người đã bị hành quyết bằng máy chém theo Luật 10/59.
Cho đến nay, vẫn chưa có một con số thống kê chính xác về số người bị hành quyết theo Luật 10/59. Tuy nhiên, các nhà sử học ước tính rằng con số này có thể lên tới hàng nghìn người. Theo tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng, đã có hơn 400000 đảng viên bị bắt, 68.000 người bị xử tử.
Đặc biệt, một giả thuyết cho rằng chính quyền Eisenhower lúc bấy giờ lo ngại về sự lan rộng của chủ nghĩa cộng sản ở Đông Nam Á nên đã gây áp lực lên Ngô Đình Diệm để ban hành luật này.
>> Khi luật 10/59 được ban hành, máy chém đã trở thành biểu tượng cho sự tàn ác tột cùng. Tìm hiểu thêm về nguồn gốc của chiếc máy chém Ngô Đình Diệm.
Phản đối Luật 10/59: Lập lờ hay chân lý?
Ngay sau khi được ban hành, Luật 10/59 đã vấp phải sự phản đối mạnh mẽ của dư luận trong nước. Nhiều người dân, trí thức và nhà hoạt động xã hội đã lên tiếng phản đối luật này, cho rằng luật này là vô nhân đạo, vi phạm các quyền con người cơ bản và là công cụ để chính quyền đàn áp những người bất đồng chính kiến.
Luật 10/59 cũng vấp phải sự phản đối dữ dội của cộng đồng quốc tế. Nhiều tổ chức nhân quyền và chính phủ các nước trên thế giới đã lên án luật này, coi đây là một hành động vi phạm trắng trợn các quyền con người. Tội ác của luật 10/59 cũng được cho rằng là một trong những lý do khiến Hoa Kỳ từ bỏ tổng thống Ngô Đình Diệm.
Tổng thống John F. Kennedy của Hoa Kỳ có vẻ đã hỗ trợ việc loại bỏ Tổng thống Ngô Đình Diệm. Điều này được thể hiện rõ ràng hơn trong một băng ghi âm cuộc họp của ông với Đại sứ mới tại Sài Gòn là Henry Cabot Lodge Jr. vào giữa tháng 8 năm 1963, ngay trước khi Lodge lên đường đến Sài Gòn.
Vào ngày 2 tháng 11 năm 1963, sau khi đàn áp Phật giáo, Ngô Đình Diệm đã bị lật đổ trong một cuộc đảo chính do các tướng lãnh phe đối lập tiến hành.
Kết luận
Luật 10/59 là biểu tượng của sự đàn áp chính trị vô nhân đạo, vi phạm các quyền con người cơ bản và đẩy đất nước vào một cuộc nội chiến đẫm máu. Hy vọng bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ hơn về giai đoạn lịch sử đen tối khi bộ luật này được ban hành.
